Dzisiaj opowiem Wam skąd wzięła się nazwa „Stołu szwedzkiego”, która zapewne wszystkim kojarzy się z wyśmienitym jadłem i napitkami.Zanim jednak przystąpię do tej opowieści , nie mogę pominąć milczeniem miasta , w którym zrodziła się owa nazwa.
Chodzi tu oczywiście o Zamość – miasto na prawach powiatu , leżące w południowej części woj. lubelskiego. Prawa miejskie Zamość uzyskał w 1580 roku , na mocy przywileju lokacyjnego wystawionego przez Kanclerza i Hetmana Wielkiego Koronnego – Jana Zamojskiego .
Zbudowane od podstaw miasto – twierdza jest jedynym w Polsce przykładem architektury renesansowej. Zaprojektowane przez włoskiego architekta – Bernarda Morando , w stosunkowo mało zmienionej formie zachowało się do dnia dzisiejszego. To sprawiło , że zamojska Starówka została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
Tyle słów wstępu , a teraz wracamy do naszej legendy o szwedzkim Stole. Był to rok 1656 , kiedy wojska Króla szwedzkiego Karola Gustawa podbijały ziemie polskie.Najazd ten określano mianem „Potopu szwedzkiego”.
W Zamościu , który jak Gdańsk i Jasna Góra oparł się Szwedom , rządził wówczas wnuk fundatora miasta – Jan II Zamojski.
Karol Gustaw chcąc zdobyć miasto uciekł się na koniec do pewnego podstępu. Przez swych przedstawicieli przekazał Zamojskiemu , iż chyli głowę przed wielką determinacją obrońców miasta i postanawia wycofać swoje wojska spod Zamościa . Przed odjazdem chciałby jednak zjeść jeszcze posiłek z załogą grodu.
Zamojski zdawał sobie sprawę z tego , że jeżeli wpuści do grodziska wojsko Króla szwedzkiego – straci miasto. Z drugiej strony wiedział , iż nie godzi się odmówić gościny tak znamienitemu wodzowi , podjął zaskakująca decyzję , dzięki której i „wilk miał być syty i owca cała”. Takie iście „Salomonowe rozwiązanie”.
Niezwłocznie nakazał rozstawić stoły poza murami miasta , a na nich pojawiły się najlepsze trunki i półmiski z wykwintnym jadłem. Nie było jednak krzeseł , ani ław , Stąd Król szwedzki i jego zbrojni musieli jeść na stojąco , trzymając talerze w rękach.
Od tej pory poczęstunek na stojąco nazywany jest „szwedzkim Stołem” i zwyczaj ten przyjął się na całym świecie , również w Szwecji .
Na zakończenie muszę przypomnieć , że określenie „Salomonowa decyzja ” pojawia się po raz pierwszy w Księgach Starego Testamentu i dotyczy ono Króla izraelskiego Salomona .Ten wielki mędrzec potrafił sprawiedliwie sądzić nawet w sprawach niemożliwych , o czym świadczy jego wyrok w sprawie sporu dwóch nierządnic o nowo narodzone dziecko.
Obie kobiety urodziły w jednym czasie , ale jedno niemowlę zmarło , a każda z nich twierdziła , iż to żyjące jest właśnie jej.Król Salomon zaproponował , by dziecko przeciąć na pół i podzielić między nimi. Jedna z nich zgodziła się na tak szokujący werdykt , ale druga wolała oddać dziecko , tak by tylko przeżyło. I Salomon już wiedział która jest prawdziwą matką.